Rynek finansowy wiąże się z sporą ilością instrumentów finansowych, a co za tym idzie – możliwości i strategii lokowania oszczędności jest znacznie więcej. Podstawowym kryterium klasyfikacji papierów wartościowych jest ryzyko. Do ryzykownych opcji zaliczamy między innymi akcje, które są przeznaczone dla doświadczonych inwestorów posiadających dużą skłonność do ryzyka oraz wiedzę. Natomiast, przeciwieństwem akcji są obligacje, które charakteryzują się powolnym i równomiernym wzrostem. Jednakże, w przypadku papierów dłużnych, oczekiwana stopa zwrotu jest znacznie niższa niż wśród pierwszej grupy.
W poniższym artykule przyjrzymy się bliżej obligacjom i przedstawimy najważniejsze informacje, które powinien znać każdy początkujący inwestor oraz przedsiębiorca chcący dokonać wyceny obligacji.
Czym są obligacje?
Obligacje są dłużnymi instrumentami finansowymi, którego emitent (wystawca obligacji) jest dłużnikiem wobec posiadacza (inaczej obligatariusza), przez co zobowiązuje się do okresowego wypłacania mu odsetek oraz wykupu od niego papieru dłużnego w terminie – dokonuje się zwrot wartości nominalnej. Niemniej jednak, wysokość oprocentowania zależy od wiarygodności kredytowej wystawcy – im pewniejszy wierzyciel, tym mniejsza jego wysokość. Dlatego, obligacje skarbu państwa charakteryzują się najmniejszym oprocentowaniem. Wiarygodność oraz stopień ryzyka oceniają niezależne instytucje finansowe np. catalyst w Polsce.
Podstawowe charakterystyki obligacji
W celu swobodnego poruszania się po świecie obligacji, należy zapoznać się z nazewnictwami, które są wykorzystywane przez maklerów oraz pojawiają się w informacjach prasowych.
- Wartość nominalna – jest to wartość obligacji, do której zwrotu zobowiązany jest emitent wraz z powstałymi odsetkami.
- Termin wykupu – jest to termin, w którym posiadacz obligacji otrzymuje zwrot pieniędzy od emitenta w postaci wykupienia przez niego obligacji;
- Oprocentowanie (kupon) – stopa procentowa, która wskazuje wysokość odsetek jaką otrzymywać będzie obligatariusz podczas posiadania obligacji;
- Terminy płacenia odsetek – częstotliwość wypłacania odsetek przez emitenta. Wyróżniamy oprocentowania: miesięczne, kwartalne, półroczne oraz roczne;
- Cena emisyjna – cena, po której sprzedawana jest obligacja w momencie jej emisji;
- Kurs obligacji – wartość podawana w procentach wartości nominalnej oraz nie obejmuje odsetek, które narastają każdego dnia;
- Cena rozliczeniowa obligacji – ostateczna cena, jaką płaci się w transakcji za obligację
Cena rozliczeniowa = kurs obligacji x wartość nominalna obligacji + narosłe odsetki
Rodzaje obligacji
Na rynku dostępnych jest wiele obligacji, które różnią się od siebie pod wieloma względami i w zależności jaki punkt wyjścia obierzesz możesz dokonać ich klasyfikacji na wybrane grupy. W literaturze wyróżniamy wybrane kryterium podziału: ze względu na miejsce emisji, termin wykupu, sposób oprocentowania oraz zabezpieczenie interesów obligatariuszy.
Kryterium emitenta
- Obligacje skarbowe – emitentem jest skarb państwa, a termin zapadalności jest dłuższy niż rok;
- Obligacje komunalne (municypalne) – dłużny papier emitowany przez jednostki samorządu terytorialnego. Nabywca za zakup może otrzymać ulgi podatkowe;
- Obligacje przedsiębiorstw (korporacyjne) – instrument finansowy wyemitowany przez spółki.
Emisja obligacji umożliwia tym podmiotom uzyskanie potrzebnego kapitału dla różnych celów. W przypadku skarbu państwa uzyskują oni środki na finansowanie deficytu budżetowego. Natomiast, samorządy są w stanie fundować inwestycje użyteczności publicznej, a przedsiębiorstwa opłacać własny portfel rozwojowy.
Kryterium oprocentowania
- Obligacje o stałym oprocentowaniu – oprocentowanie jest stałe i znane, co umożliwia dokładne określenie wszystkich płatności już w momencie zakupu.
- Obligacje o zmiennym oprocentowaniu – odsetki są naliczane na podstawie zmiennej stopy referencyjnej – najczęściej przyjmuje się przeciętną stopę oprocentowania pożyczek na rynku międzynarodowym (w Polsce – WIBOR);
- Obligacje zerokuponowe – charakteryzują się brakiem oprocentowania. Oznacza to, że są sprzedawane z dyskontem a wykupywane po wartości nominalnej;
- Obligacje indeksowane – oprocentowanie jest zależne od stopy inflacji. Takie obligacje są emitowane jedynie przez skarb państwa.
Kryterium terminu
- Obligacje krótkoterminowe – termin wykupu poniżej roku;
- Obligacje średnioterminowe – termin wykupu od roku do 5 lat;
- Obligacje długoterminowe – termin wykupu powyżej 5 lat.
Kryterium zabezpieczenia
- Obligacje zabezpieczone – emitowane z dodatkową gwarancją innych jednostek. Ma to na celu zwiększyć pewność zwrotu kapitału;
- Obligacje niezabezpieczone – emitowane są bez dodatkowego poręczenia spłaty zobowiązania. Najczęściej emitentami są ustabilizowane firmy.
Obligacje to świetne rozwiązanie dla osób i przedsiębiorstw, które chcą sukcesywnie pomnażać swój kapitał, a mają dużą awersję do ryzyka. Dodatkowo, doświadczeni inwestorzy z skłonnością do ryzyka znajdą pewną wartość w tych instrumentach dłużnych. Bowiem, z racji powolnego wzrostu i niskiej szansy utraty zainwestowanych środków, stanowią one dobre zabezpieczenie portfeli inwestycyjnych na wypadek załamania rynku.
Warto również pamiętać o tym, że w finansach funduszy inwestycyjnych obligacje stanowią jedno z aktywów finansowych, które zgodnie z krajowymi przepisami podlegają wycenom. Wycena obligacji odbywa się według ściśle określonych zasad i metod oraz jest wykonywana przez podmioty o odpowiednich kwalifikacjach. Więcej informacji znajdziemy na stronie: https://cmt-advisory.pl/co-robimy/wyceny-i-opinie/wycena-obligacji/
Źródła: knf.gov.pl/knf/pl/komponenty/img/Obligacje_2522.pdf
